Anticipatie: De enige echte tijdmachine!

We zijn allemaal tijdreizigers. Duizenden keren per dag maken we een korte trip naar de toekomst. Niet fysiek zoals met DeLorean van “Back to the future”, maar met ons brein in een tijdmachine die anticipatie heet. Maar hoe helpt deze anticipatie tijdmachine ons nou echt bij onze dagelijkse activiteiten? Lees hier meer over wat anticipatie voor jouw performance kan betekenen.

Wat is anticipatie?

Anticipatie is het proces van speculeren over de toekomst, gebaseerd op informatie uit het aandachtsveld (meer over aandacht). Wanneer we een drukke weg oversteken, anticiperen we op alle toekomstige bewegingen en acties van alles en iedereen om ons heen en baseren we onze eigen bewegingen op deze korte reis naar de speculatieve toekomst. Anticiperen kan in veel verschillende vormen. Het eenvoudigste onderscheid is tussen expliciet en impliciet anticiperen. Expliciete anticipaties zijn degene waarvan je je bewust bent. Ze kunnen worden gebruikt als synoniem voor voorspellingen of verwachtingen. Denk hierbij aan vooruit plannen voor een project of aan het begin van je dag. Impliciete anticipaties werken daarentegen onder de bewustzijnsdrempel en zijn actief in de hersenen zonder dat je je er echt bewust van bent. Bijvoorbeeld bij het oversteken op een drukke weg. Je bent je vaak niet (volledig) bewust van alle dingen waar je rekening mee houdt voordat je de eerste stap zet naar de overkant. Je impliciete anticipatie vaardigheden bereiden je voor op alle mogelijke toekomstige gebeurtenissen. Zelfs op gebeurtenissen die je niet verwacht.

Keep the stress up!

Onze anticipatie vaardigheden zijn belangrijke bouwstenen voor gedragsuitingen zoals stressbestendigheid, doorzettingsvermogen, doelgericht handelen en planmatig- en systematisch werken. Bijvoorbeeld vooruit plannen en zoveel mogelijk van de eventuele uitkomsten in beschouwing nemen. Dit om op basis van die informatie te kiezen voor de beste opties (expliciete anticipatie). Mensen met een goed anticipatie vermogen zullen sneller inschatten hoe ze in verschillende situaties moeten handelen en daarnaast hun prestaties op peil houden als het ingewikkeld wordt en de stress toeneemt. Je ziet vaak dat mensen met goede anticipatie vaardigheden zelfs nog beter gaan presteren onder lichte druk of in een stressvolle omgeving, in plaats van op een werkplek waar hun anticipatie vermogen niet tot het uiterste wordt gedreven!

Wanneer het te heet wordt onder de voeten

Mensen met een hoog niveau van anticipatievaardigheden zullen waarschijnlijk zeer goed gedijen in werkomgevingen waarbij veel afwisseling is tussen activiteiten, taken, en een overload aan informatie. Zo zijn bijvoorbeeld brandweerlieden tijdens hun werk erg afhankelijk van hun anticipatievaardigheden. Op het moment dat een brandweerman een brandend gebouw binnen stapt, is zijn eigen veiligheid (en vaak de veiligheid van anderen) afhankelijk van hoe goed hij kan anticiperen op mogelijke onverwachte gebeurtenissen. In het heetst van de strijd kan het niveau van anticipatievaardigheden het verschil maken tussen leven en dood.

Anticipatie en de niet-vliegende Hollander

Als ik denk aan het perfecte voorbeeld van iemand die over uitzonderlijk goede anticipatie vaardigheden beschikt, dan is dat wel Dennis Bergkamp. Dennis Bergkamp (Nederlands voetballer) is onder andere bekend om het feit dat hij als profvoetballer nooit met het vliegtuig wilde. Zelfs naar de belangrijkste wedstrijden verkoos hij liever de bus boven het vliegtuig. Maar nog vele malen bekender is hij vanwege zijn uitzonderlijke voetbalvaardigheden. Tijdens het spel hoefde hij nooit direct te reageren op de acties van zijn teamgenoten, omdat hij altijd al op het juiste moment op de juiste plaats was. Voordat de bal gingen komen wist Dennis al waar deze terecht zou komen en welke teamgenoten welke posities zouden innemen. Deze kwaliteiten kunnen toegewezen worden aan anticipatie vaardigheden van het hoogste niveau!

Meer weten?

Wil jij weten of jouw medewerkers over dezelfde anticipatie vaardigheden beschikken als de niet-vliegende Hollander? Of wil je meer weten over brein vaardigheden zoals het werkgeheugen, aandacht en controle? Of gelijk meer te weten te komen over hoe inzicht in deze vaardigheden de recruitment voor jouw bedrijf kunnen verbeteren? Neem contact op met Ivar Schot dan vertelt hij je hier graag meer over.